Επιδημιολογία - Νοσήματα
Επιδημιολογία είναι η επιστήμη, που μελετά τα αίτια και τη συχνότητα όλων των νοσημάτων, ερευνά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν την κατανομή τους και υποδεικνύει μέτρα πρόληψης.
Η έννοια της επιδημιολογίας αναφερόταν παλαιότερα στα λοιμώδη νοσήματα. Σήμερα περιλαμβάνει κάθε κατάσταση, που συμβάλλει στην αύξηση ενός νοσήματος, ανεξάρτητα από την αιτιολογία του. Η διαπίστωση, ότι σε έναν πληθυσμό υπάρχει επιδημία γρίπης ή αυξημένη συχνότητα καρκίνου του πνεύμονα, γίνεται με τη σύγκριση των κρουσμάτων αυτού του χρόνου με τα κρούσματα προηγουμένων
χρόνων.
Επιδημία είναι η αυξημένη συχνότητα μιας νόσου (λοιμώδους κατά κανόνα) σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα σ’ ένα συγκεκριμένο πληθυσμό, που ξεκινώντας από μια κοινότητα ή πόλη μπορεί να επεκταθεί σ’ ολόκληρη τη χώρα.
Επιδημική έκρηξη είναι η ξαφνική εμφάνιση επιδημίας σε μικρό χρονικό διάστημα (π.χ. τροφική δηλητηρίαση).
Πανδημία είναι η εξάπλωση μιας επιδημίας σ’ άλλες χώρες και πολλές φορές καταλαμβάνει και ολόκληρες Ηπείρους. Τέτοια μορφή είχε λάβει η Ασιατική γρίπη το 1972-1973.
Επίπτωση είναι ο αριθμός των νέων κρουσμάτων της νόσου που εμφανίζονται
κατά τη διάρκεια ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.
Επιπολασμός είναι το σύνολο των κρουσμάτων σε μία δεδομένη χρονική στιγμή.
Είναι σαν να φωτογραφίζουμε τον πληθυσμό και βλέπουμε ποιο είναι το σύνολο
των κρουσμάτων, παλαιών και νέων.
Λοιμώδη ή μεταδοτικά νοσήματα
Οφείλονται σε ζωντανούς λοιμογόνους παράγοντες (ιοί, βακτήρια, χλαμύδια, παράσιτα) ή στα τοξικά τους προϊόντα. Μπορούν να μεταδοθούν στον άνθρωπο
- άμεσα από μολυσμένο άνθρωπο ή ζώο
- έμμεσα, όταν παρεμβάλλεται κάποιος διαβιβαστής (έντομο) ή μέσω μολυσμένων αντικειμένων.
Χαρακτηριστικά των λοιμωδών νοσημάτων
- Η μετάδοση του μικροοργανισμού
- Αρρωσταίνουν σε μικρό χρονικό διάστημα πολλοί άνθρωποι
- Δημιουργείται μικρή ή μεγάλη επιδημία.
Η εξέλιξή τους έχει ως εξής:
Μόλυνση:
- Είσοδος των μικροοργανισμών στον οργανισμό.
Χρόνος επώασης:
- Η χρονική περίοδος από την είσοδο του μικροοργανισμού μέχρι και την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
- Διεαρκεί από λίγες ημέρες ή και μήνες, κατά την οποία, ενώ ο μικροοργανισμός υπάρχει μέσα στον οργανισμό του ανθρώπου,
- Δεν υπάρχουν συμπτώματα.
Λοίμωξη:
- Οι μικροοργανισμοί αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται μέσα στον οργανισμό του ανθρώπου
- Εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας (πυρετός, εξάνθημα, αδιαθεσία κ.λπ.).
Η λοίμωξη διαρκεί λίγες ημέρες, μήνες ή και χρόνια και οδηγείται στη θεραπεία ή στον θάνατο του ασθενή.
Τρόποι μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων
Άμεσα: Η μεταφορά του λοιμογόνου παράγοντα στην πύλη εισόδου μέσω άμεσης επαφής με
- άνθρωπο (φιλιά, σεξουαλική πράξη),
- με σταγονίδια (π.χ. σάλιο κατά την ομιλία),
- με ζώα (δάγκωμα, τσίμπημα)
- με το ελεύθερο περιβάλλον (με χώμα ή νερό).
Νοσήματα που μεταδίδονται με τρόπο άμεσο είναι η ιλαρά, η ελονοσία, κ.α.
Έμμεσα: Η μεταφορά του λοιμογόνου παράγοντα πραγματοποιείται
- είτε με άψυχα αντικείμενα ή υλικά μολυσμένα (παιχνίδια, εργαλεία ρούχα, μαντήλια, γάλα, νερό, αίμα, τρόφιμα ), κατά την οποία ο παράγοντας μπορεί να πολλαπλασιάζεται ή να αναπτύσσεται,
- είτε με έμψυχο διαβιβαστή (βιολογικό ή μηχανικό).
Βιολογικός διαβιβαστής σημαίνει συνήθως κάποιο αρθρόποδο, εντός του οποίου πρέπει οπωσδήποτε να πολλαπλασιαστεί πριν μεταδοθεί ο παράγοντας.
Μηχανικός διαβιβαστής είναι συνηθέστερα έντομο που απλώς μεταφέρει τον παράγοντα από το έδαφος ή κατά το πέρασμά του από κάποιον οργανισμό.
